maandag 21 juli 2014

St.-Franciscusschool Amsterdam - Verzamelde Foto's 1949-1956 e.a.

Van Hilligaertstraat 31 te Amsterdam.

Roomskatholieke Lagere School door de Broeders van Huijbergen (c.f.h.). 

De St.-Franciscusschool en de St.-Cornelisschool, tesamen in de groep Vredesscholen, zijn opgeheven, de bestaansdata zijn 1928-1975.

Voor uitgebreide informatie, zie:

Schoolherinneringen St.-Franciscusschool, AMSTERDAM 1949 – 1955 J.A. Heitmann pdf

De pdf uitgeschreven:

St.-Franciscusschool, AMSTERDAM 1949 – 1955 

J.A. Heitmann - Roomskatholieke Lagere School door de Broeders van Huijbergen (c.f.h.). 

Naam voluit van de congregatie: Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis der Allerheiligste Maagd en Moeder Gods Maria. Gesticht door mgr. Van Hooydonk, bisschop van Breda, op 25 september 1854. Diocesane congregatie die de regel volgt van de Derde Orde van St.-Franciscus van Assisi, echter niet als derde orde bij een eerste orde is aangesloten. De leden leggen eenvoudige geloften af van armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid. De congregatie wijdt zich aan onderwijs en opvoeding van jongens uit alle standen, ook wees- en voogdijkinderen. Het officiële schooladres heeft geluid: Van Hilligaertstraat 31, Amsterdam.


De scholen (Cornelis, Franciscus en Theodorus) hebben bestaan van 1926 tot 1975.
Het was geen school van ouders die normalerwijze hun kinderen lieten “doorleren” i.t.t. de chique St.-Theodorusschool. Van de St.-Cornelis alleen Guus Bakker en Rob Bloemkolk en van deze alleen Jos Heitmann die naar het St.-Ignatiuscollege gingen (Rob echter driejarig). Er waren zelfs ordinaire jongens als: “Vissen doe je met maden die jij uitpoept!”
De leerlingen dienden zich voor aanvang van de lessen buiten voor het schoolgebouw zich per klas in rijen op te stellen om dan na elkaar de school te betreden. Klaslokalen met grote ramen en kleine zitbanken voor twee leerlingen. Geraniums waarvan de potten driemaal 's jaars werden ondergedompeld. Potkachel op turf gestookt. Een deugniet legde er wel een stinkend elastiekje op. Schoolmelk uit mooie met aluminiumdop voorziene kleine flesjes waaronder sommige lichtgroen die ten zeerste begeerd werden.
We likten wel aan de pen voor de inktsmaak. Altijd een pipetflesje met chloor teneinde de inkt op papier te kunnen wissen.
Het zusje van een leerling werd door de zware bakkerskar doodgereden. Er werd aandacht aan besteed.
Er waren broeders die het woord koningin met een zachte g uitspraken, en hun zuidelijke afkomst dus zo verraadden.


Godsdienstige zaken:
Katechismus (met K) ten gebruike van de Nederlandse Bisdommen, voorgeschreven voor het Bisdom van Haarlem door zijne hoogw. Excellentie Mgr. Joannes Petrus Huibers, bisschop van Haarlem. Gedateerd 15 VIII 1948. Ik bezit een facsimile.
Heilige Latijnse mis geleerd door driemaal nazingen. Het Gloria ken ik nog tot Domine Fili.
De beelden in de kerk worden niet aanbeden doch vereerd.
Prijselijke verhalen over de Zoeaven, wellicht onder invloed der geschriften van Willem Jan Frans Nuyens (1823-1894).
Kinderen uitvragen of aan de zondagsplicht wordt voldaan, wellicht niet altijd eerlijk antwoord. Een jongen verontschuldigde zich zelfs dat de stoppen thuis waren doorgeslagen. “Dit is erg”, zei de broeder.
De gehele klas verplicht ter biecht in de Vredeskerk.
Wij leerden al het gezegde; “Nood leert bidden.” Maar sedert de 60er altijd welvaart gebleven.


Leerlingen van de openbare Dr. J. Woltjerschool aan de Van Hilligaertstraat 21 keken amusant de open kerkdeuren in.


Er moet een bibliotheek zijn geweest. Boeken zoals Dik Trom en Pietje Bell werden niet op school toegelaten: “Die hebben wij hier niet.” Deze zijn vanwege de illustraties van antiquarische waarde. 

Eerste klas (1949-1950) Broeder Matthias, een schat van een man van wie de moeders wel gedacht hebben dat hij te soft was. Hij instrueerde de jongens vooral niet naast de pot te plassen en waarschuwde ons dit te gaan controleren. Ik herinner me nog goed dat de moeders de man niet vertrouwden maar dit kan ook liggen aan de onmannelijke indruk die hij maakt.
Ik geloofde sterk in het bestaan van aardmannetjes en bezat daarvan een prachtig geïllustreerd boek. Toen ik daarover sprak verzekerde de broeder mij dat ze echt niet bestaan!
Als deze zijn neus snoot klopte hij daarna de zakdoek uit om op te vouwen. 

Tweede klas (1950-1951) Broeder Claudius, gitzwarte haren, gaf naschoolse vrijwillige Franse les, ontzettend leuk: "Papa fume une pipe..." 

Derde Klas (1951-1952) Broeder Ferdinand. De man kon harmonium spellen met tien vingers - een massale klank producerend. 

Vierde klas (1952-1953) Broeder Ferrerius maar herinnerd wordt wel dat de man sadistische billenkoek kon geven! Alhoewel lijfstraf alom in die tijd niet ongebruikelijk denken wij na het Rapport Deetman daar nu enigszins anders over. 

Een gymleraar "Satan" die een weerspannige klas talloze malen de schoenen uit en aan liet doen. Het was inderdaad een hel maar men gehoorzaamde nadien stipt. Ik heb niet de indruk dat hij een bevoegde leerkracht geweest is. 

Vijfde klas (1953-1954) Broeder Augustinus (=Panen, G.J. *17 VIII 1913 te Hoogerheide, vlak naast Huijbergen, +12 VI 1996 te Huijbergen), een wijs mens, waardigheid en "Haltung", sprak met een sonore stem naast verzorgd Nederlands (wat gedragen taal) ook goed Duits, had schitterend beschilderde triplex-vogels aan de klassemuren waarop prijsnummertjes konden worden gehangen voor competitie; schrijver sub nomine suo van "scout-romans" waarvan ik "De geheimzinnige Hoeve" (~1946), speelt in de Steertse Duinen, heb herlezen. De jeugdroman "Geheimen aan het Zwarte Ven" (~1955) is als aanwinst verworven door het Stadsarchief Breda in VI 2002. Ik luisterde indertijd op woensdagmiddag naar het N.C.R.V.-programma "Jeugdland" waarin een roman van de schrijver werd besproken. De volgende dag verhaalde ik dit waarop broeder Augustinus zich verrast en uiterst geïnteresseerd toonde. Las voor uit de roman "Caius is een ezel”: een vrolijk en spannend detective-verhaal uit het oude Rome voor de jeugd" / door Henry Winterfeld (1955); vertaling uit het Duits (1953) door Louis Thijssen; tekeningen van Charlotte Kleinert. Ook deze roman heb ik herlezen en er nog van genoten.
De onderwijzer kreeg een nieuwe lessenaar waarvan de houtverbindingen zwaluwstaartjes zijn, ik keek altijd met bewondering naar deze productiewijze.
Als de broeder boos was sprak hij over “de wonde die genezen moet”. Hij was karig met zijn woorden en ieder voelde de ernst. Toch heeft een kwajongen de grote klok doorgedraaid zonder op de kwartslag te letten. Hierdoor geraakte de klok defect.


Uit de Augustinus-necrologie:
Toen er in Amsterdam tijdens de Hongerwinter gebrek aan voedsel was, ging hij er op uit om eten bij elkaar te bedelen voor de broeders, maar ook voor de gezinnen die het hard nodig hadden. Dikwijls maakte hij verre, barre tochten met hachelijke momenten, maar het liep meestal goed af. Eenmaal ontsnapte hij ternauwernood aan de dood. De Duitsers hielden hem en Br. Liberius aan terwijl zij een kar met eten voortduwden. Ze moesten met hun handen omhoog tegen de muur staan en werden bedreigd door de Duitsers, die lang pistolen op hen richtten. Het liep gelukkig nog goed af. Die hele oorlog heeft Br. Augustino beschreven in een tiental schriften.
Tenslotte nog wat over zijn schitterende loopbaan: Van 1937 t/m 1938 was hij onderwijzer GLO op Ste.-Marie te Huijbergen Van I 1939 t/m IX 1961 was hij dus onderwijzer aan de St.-Franciscusschool te Amsterdam. Op IX 1961 werd hij tot hoofd van de St.-Tarcisiusschool aan de Havermanstraat te Breda benoemd en vervulde deze functie tot VIII 1967. Op VIII 1967 werd hij benoemd tot hoofd van de St.-Theodorusschool aan de Roerstraat te Amsterdam (het betere schoolpubliek uit Rivierenbuurt) tot aan zijn pensionering op 1 VIII 1976. 

In deze vijfde klas kwam een missionaris een voordracht geven. Dit had best de bedoeling jongeren voor dit beroep warm te maken. Na afloop vroeg de spreker aan de gastheer Augustinus heel zachtjes (maar ik kon het scherp horen) of er nog roepingen waren? "Een misschien", moet Augustinus geantwoord hebben. "Zo weinig?", was de verbaasde reactie. Wat had die man dan gewild?
Ook kwam er een Afrikaan vertellen over de missie. Als afsluiting van zijn verhaal demonstreerde hij een emmer met water op zijn hoofd. Dit was voor ons sensationeel!
De bedoeling hierachter is weldegelijk roepingen te laten ontkiemen of te doen bevorderen.


Na Augustinus’ pensionering volgde hij een cursus bosbouw. Als vrijetijdsschilder vervaardigde hij zo'n 150 landschappen (zonder mensen). Een tentoonstelling van te verkopen doeken is op de website van de Congregatie van de Broeders van Huijbergen. 

In deze tijd 1955 werd een tent opgezet op "Het Zwarte Landje", een braak terrein tussen De Oude RAI en het Amstelkanaal. Wij na schooltijd met z'n allen erheen. Het bleek een evangelisatiepraktijk te zijn van de protestanten. De katholieke schoolleiding heeft dit bemerkt en ons werd duidelijk te verstaan gegeven dat nogmaals bezoek kon leiden tot verwijdering van school. Dat kwam aan! 

Oude RAI: voor het eerst koningin Juliana gezien bij de opening van een tentoonstelling. Drommen mensen maar wij konden naar voren glippen. (Overigens verrieden sommige broeders hun zuidelijke afkomst door het woord koningin met zachte-g uit te spreken.) Naast dit allang afgebroken tentoonstellingsgebouw aan de Ferdinand Bolstraat was een elektra- en elektronicawinkel alwaar ik mij voor het eerst aan de televisie in de etalage kon vergapen.


Klasgenoten St.-Franciscusschool 5e klas 1953-1954:
Hans Aalberse, Robbie Boogaart, Jan Gaarenstroom, Peter de Haas, Kees Harte, Joseph Heitmann, Jopie Helm, Reinier Helmreich, Jef Kieft, Jopie Kuilboer, Bennie Kuiper, Hans Laddrak, Sjakie van de(r) Looij, Gerard Maatman, Gerrie Mittelmeijer, Henk Neep, Ewald Nijndorf, Peter Ostendorf, Schelte Peerenboom, Henk Plasmeijer, Theo Reurings, Piet van Rijm, Hans Rijnbeek, (Horst Trautmann), Martin Schaefers, Jantje Visser, Willy Westenbeek, Joop van Wieringen, Nico Zaal, Theo Zwaga en Wietze Zwaga.

 
Augustinus 5e klas 1953-1954. Zie verder Beeldbank


Zesde klas (1954-1955) De Heer Poulus Gerardus van Hout (1896-1979), nerveuzig type dat weliswaar in dit jaar hertrouwde (foto Beeldbank) maar het volgend jaar in klas drie ging werken wegens nerveuziteitsprobleem. Ook toen al was het lager onderwijs bepaaldelijk zenuwslopend!
Zingen van:
Daar was (zat) een sneeuwwit vogeltje (Oud Vlaams minnelied).
Guten Abend, gut' Nacht Mit Rosen bedacht (Johannes Brahms).
Maria die zoude naar Bethlehem gaan, kerstavond voor de noene (Kerstlied).
Muziekles waarschijnlijk van een onderwijzer in opleiding. Wij leerden kennen middels een heldere en kleurrijke tijdlijn de sonate-structuur van Eine kleine Nachtmusik (serenade) KV 525 uit 1787 van Mozart. Deze tekening bezit ik nog. Een andere muziekleraar was vol bewondering over het genie Mozart die in 1770 het Miserere van Allegri uit de Sixtijnse kapel onmiddellijk uitwendig kende en opschreef waarmee de muziekwereld er kennis van kreeg.


De schoolradio was al populair in Nederland maar niet eens zo’n een succes hier. Hij was namelijk niet uitgesproken katholiek! De school-TV zal eerst op 22 X 1963 komen! In de speelpauze kochten wij een vers puntje bij de bakker. De onderwijzer waarschuwde ons dat onregelmatig eten ongezond is. Wij speelden overal, al of niet met kattenkwaad. Konden water gooien vanuit de paardenbak Cornelis Troostplein. Niet ongevaarlijk spel was zwavel van de luciferkoppen voorzichtig te draaien in de windingen van de bout om deze met een knal op de grond te horen vallen.
(Kinetische energie omgezet in warmte). Buurtbewoners moeten bij de schoolleiding geklaagd hebben want ons werd de beoefening van dit vermaak strengstens verboden.


De onderwijzer vertelde van een moordzaak op de heer Bus aan de Overtoom. Toen wij buiten kwamen speelden wij de zaak (onbloedig) na, de fantasie van kinderen is groot, met Schelte als lijk. Laat ik in later jaren nu een boek lezen met ’n titel als “Verdachte sta op!” waarin juist deze geschiedenis wordt beschreven! Schoolplaten van J. H. Isings (1884-1977). Deze illustrator heeft er 44 gemaakt. De spannende Kruistochten spraken zeer aan: een muzelman werd zonder pardon gedood. 

Hoed af bij passeren van een cortège. Wist slim volgens de rekening van Bartjens saldi van het toenmalige type spaarbankboekje op te nemen vlak na de eerste of de 15e elker maand opdat er geen halve maand renteverlies is. Velen zullen hieraan nooit gedacht hebben! Wij leerden dat je geld niet gemakshalve in een potje in de grond stoppen maar moet beleggen, ja zelfs dat het latere leven geen bezigheid is om je door een rijstebrijberg door te eten! 

Schoolvoetbal Amsterdamse competitie waarin de St.-Franciscus doordrong tot de finale. Tegenstander was een school uit de Jordaan. De foto's van de desbetreffende elftallen werden gepubliceerd in het toenmalig Wiering's Weekblad. Maar wat een verschil tussen de ranke jongenslijven van ons elftal en de plompe volkslichamen der volksbuurt! Wij verloren. Ik herinner mij nog tussen vreselijke volksouders gezeten te hebben die hun mond niet dicht hielden. Zangles met beoefening van de canon als "Guten Abend, Guten Nacht" en de kwijnende mineurmelodie van "Daar was een sneeuwwit Vogeltje". 

Stelde voor vóór de klas de heer Jan Willem Roskam naar wie een kampeerhuis te Nunspeet vernoemd was. Van Hout prees zijn gast. Wij hebben in dat huis met de klas, de heer van Hout en broeder Augustinus een paar dagen doorgebracht maar die dagen hebben geen prettige herinnering opgeleverd gezien de voortdurende tijdsbesteding aan voetballen. Ik heb daar nooit van gehouden en deed ook niet mee met de jongensgesprekken over deze sport. Ook houd ik helemaal niet van sport in het algemeen. Aan tafel kreeg de onderwijzer een schaaltje chocoladekorrels. Als gulle tafelheer mochten alle aangezeten kinderen één theelepeltje op een boterham doen. 

Museumles in Rijks- en Stedelijk Museum. De klas werd gesplitst. Onze ad hoc-leraar was zelf tekenaar maar gaf blijk van onverschilligheid. Als wij het andere klasdeel zagen onderwezen worden door een gesticulerende explicateur moesten wij het doen met een zwijgzaam mens die in een zakboekje zat te lezen... Hij gaf ons de opdracht het meest expressionistische schilderij te zoeken. Noem je dat instructie? Jawel, achteraf bezien hebben wij onszelf les gegeven! 

Voor de deur van de HEMA aan de Ferdinand Bolstraat vond ik een mini-aanstekertje van een sigarettenmerk. Ik liet het de klasgenoten zien waarop een jongen uit de Van Woustraat beweerde dat het zijn eigendom was dat hij ausgerechnet daar had verloren... Ik wilde het niet afgeven. De jongen bleef aandringen en luidruchtige eisen stellen waardoor de klas werd afgeleid. De heer van Hout bood aan de jongen de aansteker te geven en mij het dekseltje te laten behouden - een origineel Salomonsoordeel. Toen vergaf ik die jongen de gehele aansteker maar en het probleem was voorbij. Het is als André Gide in zijn dagboek zegt: het vileine gedrag van de volwassene is bij spelende kinderen al zichtbaar!


Ik wilde een datumstempel en kon die quid pro quo tegen knikkers. Doch geen knikker was de ander genoeg zodat ik besefte dat hij in het geheel niet wilde ruilen!
Iemand adviseerde een wratje te verwijderen met krijt. Inderdaad, dit hielp.
De heer van Hout kreeg eens op zijn verjaardag een heuse klapsigaar. Hij moest geschrokken zijn.
Een zoon van hem is in Nederlands Indië geweest, wellicht als dienstplichtig militair. Toen deze de spot dreef met iemands tulband werd hij in de nacht overvallen en overgoten met heet water. Een dochter zat op een vermaard zangkoor van Renske Nieweg, opgericht op 26 oktober 1940 te Amersfoort, aanvankelijk een kleine zanggroep "Het Nederlandsche Lied". Rijk Mollevanger heeft hierover herinneringen opgeschreven.


Op 12 mei 1956 was Van Hout 50 jaar onderwijzer. Het werd gevierd met een toneelmiddag in Huize Pax aan de Ferdinand Bolstraat. Zie daarvoor mijn Herinneringen St.-Cornelisschool.
Na een onrustige klas draineerde Van Hout na de schooluren met zittenblijven. Stuk voor stuk mocht een leerling naar huis. Dit kwam mij niet zo gelegen aangezien ik met mijn zusje Hanny (per autoped) naar het Zuiderbad moest voor zwemles.


Het was een voorrecht samen met Van Hout aan zijn arm de peripatetische beweging over het schoolplein te maken. Zo liep een hele ploeg jongens het de onderwijzer in het midden heen en weer. Doch eens kloeg Van Hout niet zo te hangen aan zijn arm. Een kleine jongen stak zijn hoofd door het smeedwerk van het groene hek aan de Van Hilligaertstraat en kon het niet meer uit halen. Het kind weende zeer. Toen verschijnt er een passant, neemt de situatie op, grijpt kloek in de gehele jongen door het gat te laten glijden en vallen waardoor hij vrij komt. Ingevolge de zedenopvattingen van die tijd werd de ouders middels een stenciltje aangemaand de kinderen niet te lang in bed te laten liggen. Een dergelijk verzoek is heden ten dage ondenkbaar. Schriftelijk werd de ouders verwittigd dat een stalker of voyeur zich in de buurt ophield.


Als je onderbroek boven de broeksriem uitkwam schreeuwde men dat je melk overkookt! Vol trots bezat ik al de Bos Atlas uit 1949. Uiteraard was Nederlandsch Indië uitgebreid cartografisch vertegenwoordigd als ook (nog) in de Bos Atlas van 1956. De kaart van Java met de rits aan vulkanen zelfs met twee uitslaande pagina's! Ook was op school nog literatuur afkomstig uit de koloniale tijd. Ik herinner mij een boek over Java waarin de dorpsbevolking werd onderdrukt door de duivelse macht van de tovenaar/medicijnman. Wie niet gehoorzaamt werd nachtelijk zijn hut met brandende pijlen verwoest. Ook bezat deze autoriteit een stof (ik denk aan natrium) om demonstratief het water in te werpen waarop een hevige borreling ontstond. De watergeesten antwoordden hiermee en de bevolking werd danig geïntimideerd. Natuurlijk dient deze schoolse informatie om de missionaris zijn verlichtende werk te laten illustreren. Pa Kromo-kinderen zijn halfbloeden die door de autochtone bevolking traditioneel werden verwaarloosd of beter gediscrimineerd zouden wij nu zeggen. De kerk ving hen liefdevol op en gaf hun een opleiding. Is dit immers niet de leefregel dezer congregatie? Wie weet hoe velen nog naar Nederland geëmigreerd zijn! Straffen in de ontoegankelijke binnenlanden werden opgelegd als gepaald worden met een pijnlijke doodsstrijd. Ook de koloniaal was nooit zeker van de des inlanders betrouwbaarheid. Met nadruk wordt beweerd dat een dergelijke vriendschap hem ooit duur te staan kan komen.


Er waren immers altijd tropenkolderieke gestoorden die kwistig met de kris rondliepen te zwaaien. Voordat je het in de gaten hebt is je lijf geript. De zwaarste straf onder het koloniale regiem was de doodstraf door ophanging. Zelfs zij van adellijke afkomst die zich weigerden te onderwerpen aan de koloniale white man’s burden kregen de doodstraf. Dergelijke foto's van openbare terechtstellingen komen in Holland niet meer in de publiciteit, wat wel begrijpelijk is, evenmin worden de twee politionele acties gememoreerd of het moet kennelijk van pas komen. De kerk heeft derhalve veel goed werk verricht het primitieve bijgeloof en de angst voor primitief animisme te bestrijden. Ik herinner me een leesboek dat de tovenaar angst aankweekte voor zijn macht. Wie tegenstand bood werd in de nacht zijn hut in brand gestoken door een brandende pijl op de boog. 

Herdenking van de Bevrijding 1955 geschiedde slechts door wat verzetsblaadjes voor het schoolraam te zetten. In heel Amsterdam-Zuid werd volksvermaak gehouden en voor kinderen spelen met prijzen georganiseerd. Met touwtrekken won ik een vrijkaartje voor een rondvaart. Herdenking ook van de heldhaftige redding der slachtoffers in de Watersnoodramp te Zeeland van 1953 voor Amsterdamse scholen. In het Olympisch Stadion was een hardboardhuis getimmerd met een zogenaamde drenkeling op het dak. Hij werd door een echte helikopter opgehesen en is gered. Echter, waar de regie niet op gerekend had, door de harde stromingen van de wieken vloog het dak van het huis af!
Er was medische controle op hoofdluis.


Het fraaie bakstenen gebouw hoek Pijnackerplein/Ferdinand Bolstraat was in de bezettingsjaren de Tulp-Kazerne door de Politie (informatie van Rijk Mollenvanger in "Les in de Hongerwinter", Gemeentearchief Amsterdam). De broeders waren in de mogelijkheid zo slim clandestien stroom af te tappen daar energieverbruik streng gerantsoeneerd is geweest. Zij verhuisden tijdelijk naar het Dijsselhofplantsoen bij de Apollolaan (1000 m lopen).


Het Jongenskoor van de Vredesscholen (St.-Franciscus en St.-Cornelis) zong in de Matthäuspassion o.l.v. Piet van Egmond. De dirigent kwam per auto met chauffeur de school bezoeken om te zien hoe het koor geoefend had. Excentriekerwijs voerde hij een pony-kapsel waarbij wij onze lach niet konden inhouden. Maar het koor was goed. Nu kunnen wij deze uitvoering niet meer aanhoren vanwege de trage, slepende (kerkse) zangstijl. Verder werd een uitvoering gegeven te Aardenburg (Zeeuws-Vlaanderen). De jongens werden bij particulieren ondergebracht. Nico Zaal en Robbie Bloemkolk (St-Cornelisschool) zongen. Ook werd de uitvoering in Het Concertgebouw op de radio uitgezonden. De Vredesscholen St.-Franciscus en St.-Cornelis (alsmede de aparte Heilig Hartschool voor meisjes aan de Ferdinand Bolstraat) waren dus verbonden aan de Vredeskerk (1918). 

Een toren van 45 meter.
De Vredeskerk was op zondag altijd stampvol. De vele katholieke bewoners rondom de kerk hadden hun vaste plaats gekenmerkt met een koperen naamplaatje. Toen al verafschuwde ik deze praktijk want je zou immers weggejaagd kunnen worden als je ergens verkeerd zat. Dat betekent dus staan, ruim een uur lang! Daar heb ik als jongen al niet tegen gekund en zo kreeg ik weerstand ter kerke te gaan. En dat was des zondags wel in een costuum en met een kerkboek in fraaie uitvoering (vol zilverwerk). Ik verwaarloosde geleidelijk de door de kerk bevolen zondagsplicht.


De kinderrijke buurt (ook wel spottend Papendorp) wordt getypeerd dat elke morgen per portiek (8 gezinnen) wel 50 kinderen naar school gingen!
Een forse man kapelaan De Graaf (geb. Texel) stierf jong hetgeen op school een schok gaf. In die tijd hadden de geestelijken het nog druk.
De koster (de eerste der vier lagere wijdingen) liep met een sjerp rond voorzien van de tekst “Eerbied in Gods Huis”. Bij de uitgang stond een mannetje met een collectebus voor een “braspenning” maar Frühschoppen was hier zeker niet de gewoonte.
Ondanks het post-neogotische karakter van het kerkgebouw (de culturele 19e eeuw eindigt eigenlijk in 1918!) werd collecte gehouden d.m.v. spaarzegeltjes voor een nieuwe Mariakapel. Ten het beeld geplaatst was schrok men zich een hoedje van haar moderniteit en velen zullen haar nooit mooi gevonden hebben.


Annex:
De St.-Willibrorduskerk buiten de veste (aan de Amstel). De eerste heilige Communie voor mij was in mei 1950. De Vorming onderging ik daar ik in dit parochie-gebied woonde in deze voormalige Willibrorduskerk. Deze geschiedde in 1955 door mgr J.P. Huibers en was een danig feestelijke gebeurtenis. Dan was er ook nog een Plechtige Gelofte omstreeks 1955 waarmee de religieuze vorming werd afgesloten. Voorbereiding op deze feesten geschiedde op de St.-Martinusschool. Ik kreeg daarvoor vrij van school.


Wie op een zondagmorgen de drommen en drommen kerkgangers naar de monumentale ingang van de St.-Willibrordus heeft aanschouwd vergeet dit nooit meer. En dit is niet meer. Het machtige orgel is na de afbraak van de kerk ~1975 verplaatst naar de Roomskatholieke St.-Bavo te Haarlem.


Hyperlinks: de teksten hier ingevoegd.
Congregatie van de Broeders van Huijbergen
Beeldbank St.-Franciscusschool
Een verontschuldiging voor seksueel misbruik in de Huybergenwebsite (Deze link is er wel zo’n twee jaar geleden geweest)
(Laatst bijgewerkt: 2 VIII 2009, Vele aanvullingen 11 II 2012, 21 VII 2014, 9 VII 2016. 24 VIII 2021)


Jos Heitmann
AMSTERDAM
mailto: jaheit59@freedom.nl

Tekst pdf Ingevoegd 24-8-2021 

 

De foto's dezer Beeldbank zijn jarenlang bijgewerkt maar niet systematisch gerangschikt.
(Klik dubbel op foto voor vergroting)



Broeder Augustinus (G.J. Panen, zie biografie onderaan) 5e klas 1953-1954. Jos Heitmann bovenste rij derde van links. Voor volledige opgave van de namen der scholieren zie de Schoolherinneringen J.A. Heitmann


Jan Willem Roskamhuis te Nunspeet zomer 1955. Links de heer P. G. van Hout, midden broeder Augusto of Augustinus (G.J. Panen) en verder de het echtpaar ("Vader en Moeder") met zoon dat het huis beheert. Het is Jos Heitmann die staat met zijn hand op de schouder van Nico Zaal. Verdere foto's zie onder.


Jan Willem Roskam
Onderwijzer, geboren te Kampen op 2 januari 1888 en werkzaam te Amsterdam. Gehuwd met de Amsterdamse onderwijzeres Wilhelmina Johanna van Greuningen, geboren te Amsterdam op 7 maart 1891. Meester Roskam is bevlogen geweest gewone kinderen 'n vakantie te bezorgen, aanvankelijk een dag, later drie en in 1955 onze klas met 5 of 6 dagen. Hij heeft medegewerkt aan de jeugdhuizen te Nunspeet (1925), Renkum (1927), Valkeveen (1930), Huizen (1957) en ten slotte Nunspeet omstreeks 1950 dat al eerder voor jeugd ter beschikking stond vanaf 1905. Architect J.C. van Epen. Dit huis kreeg Roskams naam.
Eeuwig probleem waren de subsidieaanvraag en -toekenning, er zijn soms tekorten geweest met kopzorg. Ook hield men loterij. Een "De Siva"-stichting was daarvoor opgezet, "Schoolkind In Vacantietijd".
Roskam overleed op 19 december 1958 te Curaçao NA.

Hoofdonderwijzer P.G. van Hout heeft ongeveer 1954 of 1955 Roskam aan ons voorgesteld en prees zijn inzet. Roskam zelve schutte van nee... Zie St.-Franciscusschool Herinneringen (pdf)

LET OP: de Roskaminformatie op de websiteI In Oude Ansichten door ene Theo van Gijlswijk is foutief!



St.-Franciscusschool Amsterdam 1e klas 1949-1950. Broeder Matthias. Jos Heitmann zit vlak voor het dubbelportret op de vensterbank


St.-Franciscusschool Amsterdam 2e Klas 1950-1951. Broeder Claudius. Jos Heitmann zit, meetkundig, de tweede van linker rand
Van de klassen 3 en 4 bezit ik geen foto.

Jubileum Hr. P.G. van Hout 25-jarig Schoolhoofd op 1 september 1949. Rechts zijn eerste vrouw Josephina A.M. van Horn (Overleden 28 juni 1951) en de twee dochters Josephina M. en Aldegonda M. De zoon Johannes A.M. op de  voorste rij, tweede van rechts. Broeder Augustinus tweede rij, tweede van rechts




Tweede huwelijk van de hoofdonderwijzer P.G. van Hout, in conventionele snit, met Bernardina (Bep) Geertruida Groenendal, geb. 2 juli 1899, op 19 juli 1955. De locatie is de ingang van de pastorie van de Vredeskerk aan de Pijnackerstraat te Amsterdam.  De gehurkte pilaarheilige boven op de stenen muur is niemand minder dan Jos Heitmann (12 jr), de vermaarde schrijver dezes. Zie, dat hij hetzelfde bloesje aan heeft als op de vorige Roskamfoto! Het plooirok-meisje onder hem is zijn zusje Hanny (10 jr). Zie, dat rustige jongetje rechtsonder, absoluut schitterend!



Jubileum 40-jarig (hoofd-)onderwijzersschap op 12 mei 1956 van de heer P.G. van Hout. Zie de pauselijke  onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice die hij in 1955 al droeg. Naast hem, van hieruit gezien, links dochter Josephina en rechts zijn 2e vrouw, dan dochter Aldegonda en verder zijn broer Johannes A.A. Van Hout. Een zoon Hans is wel aanwezig, misschien deze uiterst rechts, Paul zat in Nederlandsch Indië. Vooraf  de toneeluitvoering in Pax gaf ik namens de St.-Cornelisschool de jubilaris een doos sigaren en hield ik een toespraak (zie Herinneringen St.-Franciscusschool) en kreeg de invitatie in de middag aanwezig te zijn bij het toneelstuk in Huize Pax aan de hand van broeder Augustinus.




St.-Franciscusschool. Bovenste rij: links broeder Claudius, 2e klas; Onder tweede van links broeder Matthias, 1e klas, daarnaast Poulus van Hout 6e klas, hoofdonderwijzer, rechts van hem broeder Augusto, 5e klas (zie verder)

Een schoolliedje o.l.v. Van Hout

Een ander schoolliedje o.l.v. Van Hout

Een gezellig samenzijn van Poulus van Hout en kinderen met broeder Augusto




 Jan Willem Roskamhuis, Nunspeet met broeder Matthias en P.G. Van Hout



Jan Willem Roskamhuis met P.G. Van Hout en broeder Augustinus


Jan Willem Roskamhuis met P.G. Van Hout en broeder Augustinus





Jan Willem Roskamhuis met P.G. Van Hout en broeder Augustinus 1952







Met de heer P.G. van Hout en een bisschop


Broeder Paulinus Nota 1950


Vredesscholen  Het Amsterdamse broederhuis aan de Van Hilligaertstraat dat van 1928 tot 1975 bewoond is geweest. In de Bezettingstijd verblijf voor de Duitse politie. In 1980 zat hier de Bhagwanbeweging in

Het klooster van de Broeders van Huybergen wat naast de kerk verrees. Bron: Katholieke Illustratie 24 oktober 1928


Pastores o.a. Hosman in mijn tijd en Valkering, ontslagen 24-6-2019





Herdenkingstegel Koningin van de Vrede B.V.O. Vredeskerk 1918-1958. Beschadigd exemplaar: inkt op geglazuurde laag geweest. Randen zijn wel gaaf

Poulus van Hout ronselt handtekeningen voor de bouw van de rooms-katholieke school, 27-1-1923

De bouw is begonnen, Poulus van Hout op de steiger, boven, derde van links



De nieuwe R.K. school van De Vredeskerk te Amsterdam door Mgr. Stroomer, deken, plechtig ingewijd. Bron: Katholieke Illustratie 8 september1926


Vredesscholen Hr P.G. van Hout, eerste rij, eerste van links, bij een onbekende feestelijke bijeenkomst. Moet wel vóór 1-1-1939 zijn toen eerst broeder Augusto op de St-Franciscusschool kwam werken; deze staat er niet op!


Vredesscholen. Het Roomsche blok in de Vredesparochie te Amsterdam-Zuid bestond uit een kerk, twee kloosters en drie scholen 1935. Inwijding 30 augustus 1926, opening en start 8 september 1926


Vredesscholen Hr P.G. van Hout, eerste rij, tweede van links, bij een onbekende feestelijke bijeenkomst alsmede aanwezig broeder Augusto (Augustinus), tweede rij, tweede van rechts (G.J. Panen). Als de jubilaris de midvoor is dan betaamt het hem niet feestelijke kleding aan te doen. Vandaar de verwarring. We zien dus de aanwezigheid van drie lekenleraren op een broederschool. Foto vermoedelijk uit ná 30er- in 40er jaren aangezien in de 50er alleen Hr Van Hout hoofdonderwijzer was. Het exterieur lijkt niet zo op de van de binnenplaats van het broederklooster, het zou 'n locatie aan het Dijsselhofplantsoen kunnen zijn alwaar na de Duitse bezetting van voornoemd gebouw door de school toevlucht werd gezocht. Zie Herinneringen.






Broeders van Huijbergen die op last van de Duitse bezetter per 2-4-1942 moesten vertrekken van het St.-Franciscushuis aan de Hilligaertstraat 33 naar het adres Dijsselhofplantsoen 2 alsmede broeders die tot mei 1945 erbij kwamen.

Sommigen bleven ad locum wonen tot in 1950.



Anver, Johannes van den (1881)
Beek, Ludovicus P. (1919)
Bolk, Stephanus H. (1918)
Borgt, Petrus J.J.G. van der (1904)
Briaire, Paulus J. (1924)
Brugman, Andreas G.F. (1922)
Camp, Johan(n) P. van de (1915)
Dam, Cornellis P.V. (1915)
Damen, Adrianus J. (1917)
Dorst, Petrus van (1907)

Driessen, Reinier H. (1921)
Elewoud, Antonius J.G. (of H.) van (1913)
Franken, Petrus (1905)

Herp, Peters van (1912)
Hootegem, Joseph A. van (1907)
Huijbregts, Gijsbertus A. (1925)
IJsenbrant, Gerardus E. (1915)
Kroese, Ferdinand J.N. (of L.N.) (1914)

Laming, Cornelis A. (1914)
Lockefeer, Robert L.F. (1904)
Loenhout, Johannes F.P. van (1912)
Maas, Petrus A. (1909)
Mekke, Nicolaas J.J. (1925)
Mol, Johannes C. (1919)

Nagtzaam, Marinus J. (1915)
Nieuwenhuizen, Fredericus G.J. (1920)

Nota, Jan N. (1913)
Oprins, Antonius F.G. (1912)

Panen, Gustaaf J. (1913)
Pellis, Marinus J. (1911)
Piederiet, Marinus P.A. (1917)

Roosen, Johannes H.J. (1908)
Steenhoven, Huibertus G. van (1911)
Ulmans, Cornelis J. (1918)
Vermunt, Adrianus H. (1913)
Weterings, Roeland (1915)
Wit, Willem C. de (1913)
Withagen, Petrus J. (1915)









Vreedesschoolen Inwijding IX 1926


Het desbetreffende krantenartikel. Inwijding Vreedesschoolen.
 

25-jarig Onderwijzersjubileum P.G. van Hout op 12 V 1941 met (1e) vrouw Maria van Horn en de twee meisjeskinderen Josephina (1928) en Aldegonde (1930). De twee zonen Alfonsus (1926) en Paulus (1925) zitten eerste rij, nl de tweede en derde van links. Van Hout zelf is geboren te Amsterdam op 16 VII 1896. Broeder Augustinus geheel rechtsboven.
Poulus van Hout is overleden te Amsterdam op 20 X 1979 in de leeftijd van 83 jaar.



Deze "kuische afscheiding" voor meisjes was in mijn tijd niet meer


Broeder Augustinus rechts midden

Links broeder Claudius, aan tafel NN, broeder Matthias, P.G. van Hout en broeder Augustinus


 
Broeder Augustinus geheel links













Tegen de Pasen 1954-1956 bezocht Piet van Egmond (1912-1982) het jongenskoor der Vredesscholen te Amsterdam om de voortgang der instudering van de Matthäus-Passion te controleren. Dat konden de jongens, want ook litanieën en een Latijnse mis werden door ons ingestudeerd. Ik zag de excentrieke man de auto uitstappen die een kapsel droeg van ponyhaar waardoor ik mijn lach niet kon bedwingen. Maar pas ja op, de man was ouderwets streng en bovendien een streng gelovig protestant, bovendien sprak hij op dominees-achtigerwijze gedecideerd. De uitvoeringen geschiedden in het Concertgebouw te Amsterdam, met radio-opnamen, alsmede bij de Stichting Bach-Comité te Aardenburg (Z.-Vl). Lid van het koor waren o.a. klasgenoten Nico Zaal en Hans Rijnbeek alsmede buurjongen Rob Bloemkolk (1944-2013)




Het Concertgebouw met de Matthäuspassion 50er, Utrechts Symphonie Orkest, Amsterdams Oratoriumkoor en Het Jongenskoor der Vredesscholen. Leiding Piet van Egmond met trager zingen dan we nu gewend zijn: Am Kreuzholz lange was ook langdurig!  Deze uitvoering werd ook op de radio gegeven, zelfs nog vele jaren na de 50er.






Platenhoes. Koren en Koralen






Platenhoes. De gehele Passion








Broeder Augusto/Augustinus; CV zie hieronder:


Aanvang St.-Franciscusschool dus 1-1-1939, kan helpen bij de datering sommiger foto's




Kloostervervoer in Huijbergen
     




Broeder Augustinus schreef onder eigen naam jeugdromans en toneelstukken. Dit detective-verhaal speelt op de Staartse en Steertse heide nabij Huijbergen, den Panen welbekend. Later maakte bij ook essayistisch werk met de naam van een pupil klasgenoot Laddrak erin verwerkt; we keken hier wel van op, namelijk van zo een ogenschijnlijke bevoordeling.   
Een voorbeeld van in de tekst verwerkte godsvrucht


 



Litanie heilige Maagd Maria Bron: Communie- en Gebedenboek door C. Coopman S.J. (Mechelen 1936)




Overlijdensdata
De Heer P. G. van Hout is overleden te Amsterdam op 20 oktober 1979 (83 jaar).
Broeder Augusto (Augustinus) (G.J. Panen) is overleden te Huijbergen op 12 juni 1996 (82 jaar). 


Historische Informatie over de Vredeskerk en de St.-Franciscusschool.
(Deze is van De Vredeskerk) 


Pastorie Pijnackerstraat 9 in de 50er jaren:
Pastores: 
B.H.C. Hosman geb. 1888, van 1936 tot 1959;
A.V.M. Eijckelhof. geb. 1911, van 1959 tot 1978. 
Kapelanes: 
Th.J. Klaassen, geb. 1909, van 1942 tot 1956;
C.J. Graaf, geb. 1910, van 1950 tot 1960 overlijden.

 



De Parochiekerk van Onze-Lieve-Vrouwe Koningin van de Vrede, of kortweg Vredeskerk, Vredeskerkplein 1.

De bouw van de Vredeskerk werd op 13 februari 1923 begonnen; de inwijding volgde op 7 augustus 1924. De naam van de kerk moet ongetwijfeld in samenhang met de Eerste Wereldoorlog worden gezien.

De kerk is opgetrokken in een sobere stijl die aan romaanse architectuur doet denken. De neoromaanse stijl was in Nederland toentertijd een belangrijke trend in de katholieke kerkenbouw. De Vredeskerk heeft geen zuilen omdat de architect, Jos Bekkers, alle misgangers zicht op het altaar wilde laten hebben. Om dit te mogelijk te maken heeft de kerk een houten in plaats van een meer gebruikelijk gewelfdak.

De Vredeskerk bevindt zich in wat oorspronkelijk een hoofdzakelijk katholieke arbeidersbuurt was, in de volksmond "Papendorp" genoemd – zie de sets Papendorp - complex Amsteldijk en Papendorp - complex Het Oosten. Hij staat op de hoek van een blok (omsloten door Pijnackerstraat, Van Hilligaertstraat, Ferdinand Bolstraat en Cornelis Troostplein) dat oorspronkelijk voor het overige uitsluitend katholieke scholen, kloosters en dergelijke omvatte, de meeste eveneens door Jos Bekkers ontworpen.

Papendorp, dat ook in de vroege jaren '20 is gebouwd, maakte deel uit van de uitbreidingen die Amsterdam op dat moment doormaakte: het gebied ten zuiden ervan was nog onbebouwd. De uitbreiding betekende ook dat het katholieke bevolkingsdeel toenam en dat de parochie van de kerk die zich het dichtst bij Papendorp bevond, Sint-Willibrorduskerk, te groot werd. In 1918 werd een nieuwe parochie gesticht en er werd geld bijeengebracht voor een nieuwe kerk ter ontlasting van de Sint-Willibrorduskerk.

In eerste instantie kreeg de architect Jan Stuyt de opdracht een ontwerp te maken, maar de kerk met een koepel en een vrijstaande kerktoren die hij ontwierp werd te duur bevonden. Vervolgens werd een wedstrijd uitgeschreven waaruit het ontwerp van Jos Bekkers als winnaar tevoorschijn kwam. Bekkers (geboren in 1892) was zijn loopbaan begonnen in het architectenkantoor van Eduard Cuypers en dat van zijn vader, Peter Bekkers, wiens kantoor hij in 1910 overnam. Net als zijn vader bouwde Jos Bekkers verscheidene kerken, maar ook andere godsdienstige gebouwen, zoals pastorieën, kloosters en katholieke scholen. Tot zijn eerdere ontwerpen behoort de kerk aan de Admiraal De Ruijterweg die bekend is als de Boomkerk (1911) en waarvan de toren lijkt op die op de zuidwestelijke hoek van de Vredeskerk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Bekkers om onduidelijke redenen door de Nazis gearresteerd; hij stierf in januari 1945 in het concentratiekamp Buchenwald.

De Sint-Willibrorduskerk, op de hoek van de Ceintuurbaan en de Amsteldijk, werd in 1970-1971 afgebroken nadat er in de Van Ostadestraat een nieuwe kerk in gebruik was genomen. Vanwege het dalend aantal kerkgangers werd deze parochie later samengevoegd met die van de Vredeskerk (met andere woorden: de moederparochie ging op in haar dochter). De Vredeskerk werd daarmee het enige nog functionerende kerkgebouw in de Pijp.

De vele glas-in-loodramen in de kerk werden in de loop der jaren aangebracht. Vanaf de jaren '70 werden verscheidene gedeelten van de Vredeskerk gerestaureerd, het meest recent de hoofdtoren (2007) en het dak (2008-2009).

Tegenwoordig is de Vredeskerk een gemeentemonument.

(Deze tekst is van de Vredeskerk.) 







J.A. Heitmann



Valkhof 26 /HS

1082 VJ AMSTERDAM-Buitenveldert

Nederland



Tel:    +31206443351

Mob:  +31644341109

Inzendingen foto's zijn welkom:
mailto jaheit59@freedom.nl
 



51 opmerkingen:

  1. Maar in 2018 is het eeuwfeest van de RK PAROCHIE VAN ONZE LIEVE VROUW KONINGIN VAN DE VREDE – AMSTERDAM. Deze nuance moet je maar net weten!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Vanaf 1917/8 tot 1924 was de noodkerk van de Parochie van Maria, Koningin des Vredes, als gemeentelijk goedgekeurde "afscheiding" van de St.-Willibrorduskerk gevestigd in de percelen Ceintuurbaan 192-194 alsmede Ruysdaelkade 193. Dit geschiedde in het kader van de goedkeuring van Plan Zuid door de Gemeenteraad op 10 oktober 1922.
    De drijvende kracht achter de bouw van de Vredeskerk was in handen van de uit de St.-Willibrorduskerk afkomstige pastoor C. Nuijen.
    Bron: Archief Amsterdam.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Pastoor Bernard Hosman wordt nergens genoemd. deze werd later opgevolgd door pastoor Eijckelhof een wat met alle win den meedraaiende man. Pastoor Hosman vond ik als kind en jongeman geweldig. Een echte priester. Ik meldde mij bij hem, aan voor de priesteropleiding op Hageveld in heemstede. maar die wezen mij af omdat ik een joods kind was.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De namen van priesters ken ik niet meer, slechts kapelaan Klaas(s)en die jong gestorven is.

      Op het Ig zaten wel tiental% Joodse kids, zie mijn blog St.-Ignatiuscollege Amsterdam.

      Verwijderen
    2. Welk jaar is dit geweest??

      Verwijderen
    3. Ik zat op het Ig van 1956 t.e.m. 1962. In mijn klas en elders zat het Ig vol Joodse kids van afkomst dan, zeker niet van religie, dus geseculariseerde families. Zie verder mijn schoolherinneringen.


      Verwijderen
    4. Ik heb moeite met de z.g. reactie van pastoor Hosman. Waarom zou Hageveld indertijd een geassimileerde jood weigeren. Met Maarten het Hart ben ik overigens volledig eens dat hij vele geestelijken afdoet als colperteurs van bullshit.Zou Jos Heitmann zich anti semiet noemen?? Zou iets meer van je vader willen weten.(goede kleermaker?)

      Verwijderen
    5. Geef je email, als ik die heb haal ik je reactie weg.

      Verwijderen
    6. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

      Verwijderen
    7. Ik weet dat protestante en Joodse convertieten in de RKK een zekere voorrang voor hoge functies hebben al is het maar, zo zie ik dit, dat dezen hun oude stek van gelovigen openlijk demonstreren wat het ware geloof is. Kardinaal Lustiger (+), aartsbisschop van Parijs, was voor de Franse RKK een boegbeeld, misschien (voel ik zo) de Joodse overlevenden van de WOII de kerk i.p.v. de Joodse instituties te herstellen eerder liefdevol open te stellen voor opneming in de Moederschoot.

      In een debat van Lustiger met Elie Wiesel zei deze de kardinaal midden in zijn gezicht hem belachelijk te vinden als Jood in de RKK te zitten. Lustiger zweeg.

      Van Wiesel wordt betwijfeld of hij het wel echt is op de foto van een kampbarak.

      Verwijderen
    8. Het ging ook anders met de benoeming van Jean-Marie kardinaal Lustiger tot aartsbisschop te Parijs. Hij kam uit een Joods gezin. De Nobelprijswinnaar Eli Wiesel (1986) vond dit ridicuul maar het is een kwestie van geloofsopvatting.

      Verwijderen
  4. Kapelaan Klaassen is pastoor geworden in Kudeltaart en later vertrokken naar Zuid Afrika.
    Kapelaan de Graaf (geb:op Texel) is indertijd jong als kapelaan gestorven.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, die is het, De Graaf heette de man, ik kan me zijn langwerpig, roze, glimlachende gelaat nog herinneren.

      Dank voor je reactie.

      JOS

      Verwijderen
  5. Op vrijdagmiddag 12 juni 2015 om 14u is een mini-reünie gehouden van de leerlingen 5e klas (1953-1954) ten huize van Gerrie Mittelmeijer te Amstelveen.
    Aanwezig waren Ger Mittelmeijer, Nico Zaal en Jos Heitmann.
    Gerard Maatman was verhinderd, Bennie Kuiper had misschien willen komen.

    http://josh-uil.blogspot.nl/2015/06/mini-reunie-klasgenoten-st.html

    Jos

    De bijeenkomst was fantastisch!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ook Reinier Helmreich laat op 3 juni vanuit Rees,D weten Gerrie en ons te groeten.

      Verwijderen
  6. Broeders van Huijbergen die op last van de Duitse bezetter per 2-4-1942 moesten vertrekken van het St.-Franciscushuis aan de Hilligaertstraat 33 naar het adres Dijsselhofplantsoen 2 alsmede broeders die tot mei 1945 erbij kwamen.

    Sommigen bleven ad locum wonen tot in 1950.

    Toegevoegd aan weblog.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. De informatie over Jan Willem Roskam (1888-1958) heb ik zorgvuldig aangevuld.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. De autobus geplaatst in:
    De auto van m’n opa
    Brabantse auto’s en motoren 1906-1951.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Matthäuspassion-foto's gekregen van H.T. 10-6-2018.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Een nieuw reclameblad City Nieuws kom op 27-6-2018 in de bus. Hierin een artikel over De Vredeskerk (De Pijp).

    Er staat vermeld dat de Sint-Cornelisschool voorheen Sint-Franciscusschool heette, hetgeen onjuist is: deze twee jongensscholen bestonden naast elkaar, zij het met eigen adres. Niet eens vermeld is de Sint-Catharinaschool voor de meisjes aan de Ferdinand Bolstraat.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. De broeders van Huijbergen verzorgden vanaf halverwege de jaren twintig o.m. "lager" onderwijs (op basisscholen) in de Amsterdamse (toen bepaald geen yuppen-) buurt "De Pijp": de Franciscusschool en de Cornelisschool, in het grote complex bij de Vredeskerk (Hillegaertstraat, Pijnackerplein, Ferdinand Bolstraat). De daar werkzame, toen grotendeels vrij jonge broeders verloochenden in hun taalgebruik hun veelal Brabantse afkomst allerminst. Maar hun idealen evenmin! Wat ben ik in de (toch ook voor hen moeilijke oorlogs-) jaren 1940 tm. 1946 gezegend geweest met hun inzet, persoonlijke belangstelling en hun grote enthousiasme op vakgebied, wereld- en missiegebeuren - maar ook gericht op sport (br. Acharius!) en op diverse culturele en muzische activiteiten: toneelspel; tekenen; zingen - broeder Matthias!). Zij hebben voor mij een wijde wereld van waarden duurzaam geopend! Hoewel, zoals in die tijd niet ongewoon, hun handen soms wel eens wat los zaten bij lastige leerlingen, moet hun warmte, met hun vanuit nu bekeken bijna onvoorstelbare inzet qua tijd, energie en aandacht, bij veel van hun pupillen een ontzaglijke vormende kracht hebben gehad, waarvoor ik in ieder geval na zoveel jaar nog onmetelijk dankbaar ben, vanuit een diep respect. - Wat deed het mij goed te ontdekken dat een prachtige, want heel treffende foto van de allerliefste, zachtaardige broeder Liberatus - mijn eerste onderwijzer, in de eerste klas - in de fotoklapper in de gang van het kloosterlijk Erfgoedmuseum te Sint Agatha, figureert als vertegenwoordiger (anoniem) van zijn congregatie!
    Ik weet dat niet iedere pupil van de broeders van Huybergen gelijksoortige waardering heeft kunnen opbrengen, zie "Een boek zonder liefde" van Theo Vesseur (Amsterdam 1956, De Bezige Bij). Maar dat relaas berust op diens problematisch internaats beleven, zoals niet dit van mij, straatjochie uit een toen droevige achterbuurt.

    Rijk Mollevanger
    Het Klooster Sainte Marie in Huijbergen

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Sybren (Tulp) vormde een speciale eenheid (Bureau Joodse Zaken) met ruim 250 leden die zeer goed uitgerust waren en een eigen kazerne hadden, een voormalig schoolgebouw dat Sybren een week na zijn aantreden vorderde. Het grote complex werd begrensd door de Ferdinand Bolstraat, Van Hilligaertstraat en het Cornelis Troostplein. De originele situatie rond het gebouw is behouden gebleven met uitzondering van het terrein aan de overzijde van de Ferdinand Bolstraat waar de 'oude' RAI was en nu het Okura Hotel staat.

    De leden van de elite eenheid van Tulp werden 'Schalkhaarders' genoemd naar de plaats waar ze werden opgeleid. Formeel waren zij hulppolitie, maar in werkelijkheid onderdeel van de N.S.B. en gespecialiseerd in het uitvoeren van razzia's.

    Bron: De Dokwerker

    BeantwoordenVerwijderen
  13. In de zesde was de ijverige sporter Leo Steenveld (Van Woustraat) behendig met het invullen van de toto. Meermaals won hij. Wij allen in de klas vertrouwden dit niet en eisten dat hij niet meer mocht meedoen. Het was gewoon een opstand...

    BeantwoordenVerwijderen
  14. In Huize PAX (toepasselijk bij Vredes-scholen!) werd eind 50er een feestavondje gegeven. Ik was daar met mijn zusje. Er werd gedanst. Een der vaders dirigeerde het dansen door ieder paar een spaghettistengel te geven die de paartjes tussen hunne lippen moesten aanbrengen. Na enkele minuten moest de stengel in tweeën gebroken worden, nadien weer. De lippen geraakten elkaar.

    Eigenlijk bijzonder in een rooms-katholieke sfeer. Maar onvergetelijk!

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Een klein kindje uit "het Papendorp" kwam om het leven onder de zware melkboerkar. Er was aandacht voor.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. In de 6a klas reciteerde broeder Justinianus geregeld (op zaterdag?) de litanie van de heilige Maagd Maria, welke wel 10 minuten kon duren. Hij kende deze geheel uit zijn hoofd en vele leerlingen wisten precies wanneer de switch kwam in responsie.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Toegevoegd fotokader pastores 1918-2018.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Josz-Vosz19 juli 2020 om 14:42

    Klasgenoot Reinier Helmreich alhoewel te Rees,D woonachtig in Nederland 2019 overleden en begraven.
    Klasgenoot Wil Westerbeek heeft mij gecontacteerd.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De oorspronkelijke mail:

      elly Nielen

      16 jul. 2020 14:48

      aan jaheit59

      Hallo Jos,

      Ik ga eindelijk eens reageren want ik vind het wel knap wat je in die jaren gemaakt heb.
      Ik ken jouw uit de tijd dat we samen in de klas zaten ik denk vanaf de 2e waar ik in juni 1951 terecht ben gekomen. Daarna gewoon verder de klassen door wel in de 5e of 6e blijven hangen. Ik kwam op jouw site enige jaren geleden toen ik G.J.Panen opzocht. Mijn naam staat niet goed in jouw lijstje, ik was vroeger wel eens bij je thuis.
      Ik kwam weer in de flow toen na 60 jaar mijn vrouw s'morgens vroeg ken jij een Reinier.
      Inderdaad die naam was mij bekend omdat er in die tijd ca.2012-15 er veel over pesten op school werd gesproken/ geschreven. Vandaar uit herinnerde ik mij Reinier Helmreich waarmee ik vanuit de Ruysdaelkade / Albert Cuyp naar school liep. Door zijn duitse achtergrond werd hij nogal gepest ook door de leraren. Reinier had mij via omwegen op internet gevonden en we hebben sindsdien meerdere jaarlijkse etentjes gehad. Hij woonde in Rees(D) en ik in de buurt van Nijmegen, dus niet zover uit elkaar. Reinier z'n vrouw memoreerde dat hij nog altijd enigszins last daarvan had. Reinier is het afgelopen jaar overleden in Nederland en begraven. Hij is altijd wel Duits gebleven. Het was een besloten ceremonie omdat hij in Wesel bij een loge van de vrijmetselaars was. Ik las dat er een reünie is geweest bij Gerrie Mittelmeier, ik herinner mij die naam nog en zie hem op de schoolfoto's en het Roskamhuis, zijn vader had iets met een dansschool op de Amstel dacht ik.
      Tot zover, ik wens je nog veel creativiteit in de toekomst en op naar de 80.

      Groeten van Wil Westerbeek

      Verwijderen
    2. Reinier heeft niet gesproken jou te kennen.

      Verwijderen
    3. In de pdf staat Wil Westerveld maar moe Wil Westerbeek zijn.

      Verwijderen
  20. Ooit zag ik op de etalageruit van een Duitse bakkerij een gedicht over de nachtelijke ploeterende kabouters. Ook een Nederlands dichter (Staring?) heeft hier overgeschreven.

    In de eerste klas sprak ik over de aardmannetjes waarvan ik een prachtig boek bezat. De broeder antwoordde: "Ze bestaan niet, Joseph!" Mijn droom was voorbij.

    Het boek raakte ik kwijt maar hoe graag zou ik het willen weerzien!

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Reinier Helmreich is het afgelopen jaar overleden in Nederland en begraven. Hij is altijd wel Duits gebleven. Het was een besloten ceremonie omdat hij in Wesel bij een loge van de vrijmetselaars was.

    Info van Wil Westerbeek 16-7-2020.

    BeantwoordenVerwijderen
  22. Drie maal per jaar werden de planten door ons gedragen naar de broederstuin waar ze een bad kregen en de pot werd geschuurd. Ook viel een pot stuk.

    BeantwoordenVerwijderen
  23. Broeder Matthias Ferdinand Luciën Nicolaas Kroese overleed op 17/09/1993. Naast drager van een gouden medaille in de Orde van Oranje Naussau en andere onderscheidingen, mocht hij een conservatorium opleiding volgen (wat uitzonderlijk was voor een broeder zo vertelde hij mij eens) en was hij ook dirigent en muziekleraar in de muziekschool van de Broeders van Huijbergen. In die 2 hoedanigheden heb ik hem in de jaren tachtig mogen leren kennen. Ik kan hem omschrijven als een licht in de duisternis met een zuiver hart en eindeloos geduld die de kleine zwakke, onbelangrijke medemens(jes) inspireerde in zaken die ze pas decennia later zouden kunnen beginnen begrijpen en ook de kleinsten nooit in de steek liet. Toen hij mijn mechanische orgel interpretatie van de Ave Maria met heel veel gedulde trachtte om te buigen, wist ik niet dat zijn oprechte inspanningen ook nog na 40 jaar op mij zouden inwerken: de effecten die leiden tot een verzacht hart. Daarvoor ben ik hem in de eeuwigheid dankbaar. Ook wil ik de maker van deze blog hartelijk danken, omdat ik nu een breder beeld heb van de Broeders van Huijbergen in het algemeen en van Broeder Matthias in het bijzonder: ik heb zijn foto's dan ook bewaard.

    BeantwoordenVerwijderen
  24. Geachte Heer

    Ik heb in 1938-1943 en 1946 als buurjongen gewoond naast de Westerloo familie mijn vader was de bakker in het hoekpand bakkerij Panis, met het keihard brood van panis sla je iemand een gat in zijn kanis, herinner ik me nog heel goed.

    Ik las vorige week het boekje Roosje van Gerard van Westerloo en was (voor het eerst) zeer geïnteresseerd van Tineke mijn zusje die bevriend was met het zusje van de Westerloos kreeg ik uw mailadres met wat gegevens, ik vraag mij af hoe u aan deze gegevens bent gekomen of u ze wilt delen met ons want er zijn nu te zien een groot aantal hiaten in mijn gedachten, ik zat ook op de Theodorus school in de Roerstraat ik denk dat we samen naar school liepen met Ed en Pim mijn 4 jaar jongere broer. Hij en mijn oudere zus Lies zijn al jaren overleden kan ik dus niets meer vragen.

    Ik stop maar even en ben zeer benieuwd bij voorbaat dank.

    BeantwoordenVerwijderen
  25. Geachte Heer

    Ik heb in 1938-1943 en 1946 als buurjongen gewoond naast de Westerloo familie mijn vader was de bakker in het hoekpand bakkerij Panis, met het keihard brood van panis sla je iemand een gat in zijn kanis, herinner ik me nog heel goed.

    Ik las vorige week het boekje Roosje van Gerard van Westerloo en was (voor het eerst) zeer geïnteresseerd van Tineke mijn zusje die bevriend was met het zusje van de Westerloos kreeg ik uw mailadres met wat gegevens, ik vraag mij af hoe u aan deze gegevens bent gekomen of u ze wilt delen met ons want er zijn nu te zien een groot aantal hiaten in mijn gedachten, ik zat ook op de Theodorus school in de Roerstraat ik denk dat we samen naar school liepen met Ed en Pim mijn 4 jaar jongere broer. Hij en mijn oudere zus Lies zijn al jaren overleden kan ik dus niets meer vragen.

    Ik stop maar even en ben zeer benieuwd bij voorbaat dank.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Een paar invallen.

      Het zusje Westerloo is verkracht door een pater. Een harer broers schreef een boek hierover.

      Vader Westerloo is met een meisje uit een gedegenereerd gezin (aan de overkant) gehuwd maar kreeg niettemin voortreffelijke kinderen.

      Vader Westerloo heeft moeite gedaan zijn zoons op de Theodorus te krijgen want de Franciscus en Cornelis vond hij maar te plebejisch.
      Mijn moeder kreeg geen kans. Ik kan me nog herinneren aan de deur te worden afgescheept.

      Desalniettemin is broeder Augustinus van de Franciscus later hoofd van Theodorus geworden.

      https://josz-vosz.blogspot.com/2015/02/de-kinderen-van-van-westerloo-rooms.html

      https://josh-wolf.blogspot.com/2014/07/st-franciscusschool-amsterdam.html

      https://josh-wolf.blogspot.com/2013/11/st-ignatiuscollege-te-amsterdam-fotos.html

      Hoe ik alles weet? Studie, herinnering en soms nadenken.
      Ik kan niet nagaan hoe ik vroeger essays geschreven heb, eenmaal gemaakt is voorbij en begin ik aan een ander verhaal.
      Dus reproduceren doe ik niet. Je moet voortgaan immers?

      Groet

      Verwijderen
    2. Waarschijnlijk (immers de leeftijd klopt) is dit Ben Gazan van de St.-Franciscusschool-6e klas (1955). Hij werkte begin 70er in en café aan de Haltestraat te Zandvoort.

      Verwijderen
    3. Lees:
      Ben (79) gastvrij ontvangen op adres waar zijn familie woonde voordat ze onderdook.
      Ook foto.

      5 mei 2022, 08.00 uur · Door Celine Sulsters
      https://www.nhnieuws.nl/nieuws/303546/ben-79-gastvrij-ontvangen-op-adres-waar-zijn-familie-woonde-voordat-ze-onderdook

      Verwijderen
  26. We waren in de 5e of 6e verplicht kinderpostzegels aan de man te brengen. Ik haatte dit, zwierf door de stad en vond een adresje op de hoek van De Boerenwetering. Een aardige vrouw gaf respons. Zo had ik alvast een adresje.
    Het jaar daarna wilde ik niet meer meedoen. Op aanrader van mijn moeder antwoordde ik "daar niet geschikt voor te zijn". Grote hilariteit in de klas.
    Ik beschouwde dit als een dom advies dat mij schade berokkend heeft.

    BeantwoordenVerwijderen
  27. Ben Gazan zou nu 79 zijn; misschien is hij hier:
    https://www.nhnieuws.nl/nieuws/303546/ben-79-gastvrij-ontvangen-op-adres-waar-zijn-familie-woonde-voordat-ze-onderdook

    BeantwoordenVerwijderen
  28. Van Hout wist enthousiast (nog) te vertellen hoe hij na de Bevrijding een stukje vlees zag. "Ik zie een stukje vlees!" sprak hij alsnog op luide toon.

    BeantwoordenVerwijderen
  29. St.-Franciscusschool 21-9-2024 100 jaar

    BeantwoordenVerwijderen
  30. Er was in de 5e een test (in de gymzaal) wie met schooltoneel kon/ mocht meespelen. Ik meldde mij ook en moest zinnen nazeggen: "En die lieve laffe Josef". Waarop een zegt: "Dat is hij zelf!"

    BeantwoordenVerwijderen

Schrijf en blijf: